Mimo, że Szwajcaria jest gospodarzem CERN, została wykluczona z ESFRI, ponieważ nie przystąpiła do programu Horyzont Europa. Szwajcarscy naukowcy nazywają tę decyzję „nierozsądną”

Szwajcaria została wyrzucona z organizacji odpowiedzialnej za planowanie potrzeb Europy w zakresie infrastruktury naukowej, co spowodowało zamieszanie w kwestii koordynacji dużych nowych projektów na kontynencie.
Organ Infrastruktur Badawczych ESFRI wyrzuciło Szwajcarię, ponieważ kraj ten nie przystąpił do Horyzontu Europa, unijnego programu badań i innowacji.
Zgodnie z zasadami ESFRI, członkowie muszą być państwami UE, stowarzyszonymi z programem Horizon lub krajami kandydującymi do UE. Ale rozmowy stowarzyszeniowe między Bernem a Brukselą nawet się nie rozpoczęły z powodu impasu dotyczącego ich szerszych relacji politycznych.
„W wyniku tej decyzji Szwajcaria utraciła ważny wkład w kształtowanie europejskiego krajobrazu badawczego, szczególnie w zakresie dużych infrastruktur” – powiedział w oświadczeniu Szwajcarskiej Akademii Nauk Hans Rudolf Ott, przewodniczący okrągłego stołu w sprawie reprezentacji Szwajcarii w organizacjach międzynarodowych i infrastrukturach badawczych.
Grupa Otta nazwała wykluczenie „nierozsądnym” i powiedziała, że oczekuje „znalezienia pragmatycznego rozwiązania, które umożliwiłoby dalsze zaangażowanie Szwajcarii jako ważnego interesariusza w procedurach ESFRI”.
Wykluczenie Szwajcarii jest szczególnie problematyczne, ponieważ mieści się tam jedna z największych na świecie infrastruktur naukowych, Europejska Organizacja Badań Jądrowych CERN w Genewie.
„Szwajcaria jest silnie zintegrowana z europejskim krajobrazem infrastruktury badawczej. Jest również aktywnym członkiem takich organizacji jak Europejska Agencja Kosmiczna, Europejskie Obserwatorium Południowe i Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej. Szwajcaria jest również siedzibą CERN”, powiedział Stick to Science, kampania prowadzona przez szwajcarskie i brytyjskie uniwersytety w celu lobbowania za ich stowarzyszeniem w Horizon Europe. „Nie pozwólcie Państwo, aby polityka wpływała na europejskie badania naukowe!”.
Założone w 2002 roku ESFRI wydaje okresowe mapy drogowe dla infrastruktury badawczej w Europie, aby upewnić się, że kraje nie dublują obiektów i że budowa odpowiada celom naukowym.
W ostatniej mapie drogowej z 2021 roku szwajcarscy naukowcy byli członkami wielu grup roboczych ESFRI. Grupie roboczej ESFRI ds. energii przewodniczył szwajcarski naukowiec, Minh Quang Tran, emerytowany profesor Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Technologii w Lozannie.
Jednak według Szwajcarskiej Akademii Nauk naukowcy ci nie będą już zapraszani do udziału w tych grupach.
„Jeżeli status Szwajcarii w odniesieniu do programu Horyzont Europa nie ulegnie zmianie, Szwajcaria zostanie wykluczona z monitorowania mapy drogowej 2021 w takim samym stopniu, jak, perspektywicznie, z udziału w projektowaniu mapy drogowej 2025” – napisano.
Szwajcaria została faktycznie wyrzucona z ESFRI we wrześniu ubiegłego roku, ale dopiero teraz Szwajcarska Akademia Nauk publicznie wyraziła swoją frustrację.
W grudniu ubiegłego roku ministrowie nauki UE nakłonili ESFRI do znalezienia sposobu na przyjęcie Szwajcarii, stwierdzając, że z zadowoleniem przyjmują „rozważania ESFRI na temat najlepszego sposobu zaangażowania krajów stowarzyszonych, zainteresowanych stron i odpowiednich krajów trzecich w poszczególnych przypadkach w oparciu o wspólne podstawowe wartości i zasady”.