Czerwone mięso od wieków jest obecne w diecie ludzi na całym świecie. Stanowi doskonałe źródło białka, witamin (w tym witamin z grupy B) oraz minerałów, takich jak żelazo i cynk.
Jednakże, jego spożycie od dawna wiązane jest ze zwiększonym ryzykiem chorób serca, nowotworów oraz przedwczesnej śmierci. Mniej znanym faktem jest związek między konsumpcją czerwonego mięsa a cukrzycą typu 2.
Badanie opublikowane w „The Lancet” we wrześniu 2024 roku podkreśliło ten związek na podstawie danych z Ameryki, Morza Śródziemnego, Europy, Azji południowo-Wschodniej oraz Pacyfiku Zachodniego (20 krajów). W badaniu uczestniczyło niemal 2 miliony osób i wykazano,że wysokie spożycie nieprzetworzonego czerwonego mięsa (takiego jak wołowina,jagnięcina i wieprzowina) oraz przetworzonego mięsa (np. bekon, salami czy chorizo) zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2.
Naukowcy zauważyli również słabszy związek między spożyciem drobiu a występowaniem cukrzycy typu 2; różnice te były widoczne w różnych populacjach.
Cukrzyca typu 2 to poważny problem zdrowia publicznego dotykający globalnie 462 miliony ludzi. Powstaje wtedy, gdy organizm nie produkuje wystarczającej ilości insuliny lub nie potrafi jej efektywnie wykorzystać. insulina to hormon produkowany przez trzustkę – mały gruczoł o kształcie liścia znajdujący się za żołądkiem i przed kręgosłupem. Pomaga ona glukozie we krwi dostawać się do komórek organizmu.
W przypadku cukrzycy typu 2 poziom glukozy we krwi wzrasta do niebezpiecznych wartości wskutek niedoboru insuliny lub oporności na insulinę.Objawy obejmują silne pragnienie, częste oddawanie moczu oraz uczucie zmęczenia. Długoterminowe problemy zdrowotne mogą obejmować uszkodzenia nerwów, problemy ze stopami oraz choroby serca.
Mechanizmy leżące u podstaw związku między spożyciem czerwonego mięsa a cukrzycą są nadal niejasne; mogą one dotyczyć funkcji trzustki lub wrażliwości na insulinę bądź ich kombinacji.
Czerwone mięso zawiera dużo tłuszczów nasyconych i mało tłuszczów wielonienasyconych co może wpływać negatywnie na wrażliwość na insulinę. Badania sugerują także, że wysoka podaż białka pochodzenia zwierzęcego może zwiększać ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 – być może przez wysokie stężenie aminokwasów rozgałęzionych (BCAA) obecnych w białkach zwierzęcych.
BCAA obejmują aminokwasy leucynę, izoleucynę i walinę; krótkoterminowe infuzje BCAA wykazały wzrost oporności na insulinę u ludzi w niewielkich badaniach klinicznych o podobnych wynikach uzyskanych również w większych studiach.
Innym potencjalnym mechanizmem są mikrobioty jelitowe – zbiór mikroorganizmów żyjących w naszych jelitach. Metabolizują one cholinę i L-karnitynę obficie występujące w czerwonym mięsie do trimetyloaminy; jej wyższe stężenie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2.
Sposób przygotowania mięsa również może mieć znaczenie: gotowanie go w wysokich temperaturach (np. grillowanie czy pieczenie) prowadzi do powstawania szkodliwych substancji zwanych „zaawansowanymi produktami końcowymi glikacji”, które mogą uszkadzać komórki poprzez stres oksydacyjny oraz prowadzić do stanów zapalnych i oporności na insulinę.
Choć czerwone mięso jest dobrym źródłem żelaza to długotrwałe jego spożywanie lub nadmiar tego pierwiastka – szczególnie hemowego pochodzącego ze źródeł zwierzęcych – mogą zwiększać ryzykocukrycy typu 2.
Zgodnie z raportem Światowej Organizacji Zdrowia globalna konsumpcja wszystkich rodzajów mięs wzrosła przez ostatnie pięćdziesiąt lat; jednakże kraje bogate takie jak Wielka Brytania notują stabilizację lub spadek spożycia czerwonego mięsa przy dużej różnorodności pomiędzy krajami a nawet regionami wewnętrznymi danego kraju.
W Wielkiej Brytanii zaleca się ograniczenie dziennej porcji czerwonego mięsa do maksymalnie 70 g (waga po ugotowaniu) oraz unikanie przetworzonego mięsa – podobne rekomendacje obowiązują także wielu innych krajach.
Zbliżające się zimowe święta sprawiają jednak trudności dla tych którzy cenią sobie smak tego rodzaju mięs – warto spróbować ograniczyć ich ilość poprzez mniejsze porcje czy wybór jednego dnia tygodnia jako bezmięsnego.
Dla dni kiedy decydujemy się jeść czerwone mięso warto postawić raczej na gotowanie metodami takimi jak duszenie czy parowanie zamiast grillowania czy pieczenia dla zdrowszego efektu.
