Po trzech latach intensywnych prac Centrum Astronomiczne Polskiej Akademii Nauk (PAN) otwiera nowe obserwatorium na pustyni Atakama w Chile, co stanowi znaczące osiągnięcie w dziedzinie astronomii.
Polska, obok Stanów Zjednoczonych, jest jednym z niewielu krajów posiadających własne obserwatorium na Atakamie
Pośrodku chilijskiej pustyni Atakama, jednego z najlepszych na świecie miejsc do obserwacji gwiazd, znajduje się nowo otwarte Obserwatorium Cerro Armazones (OCA), zarządzane przez Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika (CAMK) Polskiej Akademii Nauk (PAN). Obserwatorium to, wyposażone w pięć teleskopów, a wkrótce zostanie dodany szósty, jest strategicznie zlokalizowane na wysokości 2817 metrów nad poziomem morza.
Miejsce to charakteryzuje się ponad 340 bezchmurnymi nocami w roku i wyjątkowo stabilną atmosferą, co czyni je idealnym do kalibracji kosmicznych skal odległości, co jest kluczowym celem międzynarodowego projektu Araucaria prowadzonego przez profesora Grzegorza Pietrzyńskiego, szefa OCA. Profesor Pietrzyński podkreślił prestiż tej inwestycji, zwracając uwagę na jej potencjał naukowy i wyjątkową lokalizację.
Obserwatorium nie tylko oferuje optymalne warunki dla różnorodnych badań astronomicznych, ale także zapewnia polskim astronomom niespotykane dotąd możliwości rozwoju. Podkreślił rolę obserwatorium w kształtowaniu przyszłości badań naukowych i wychowaniu kolejnego pokolenia naukowców, którzy dzięki dostępowi do teleskopów OCA będą mogli prowadzić pomiary na konkurencyjnym światowym poziomie.
Polska, obok Stanów Zjednoczonych, jest jednym z niewielu krajów posiadających własne obserwatorium na Atakamie, w regionie, w którym znajduje się siedem obserwatoriów, w większości obsługiwanych przez duże międzynarodowe konsorcja. Wyjątek stanowią dwa obserwatoria amerykańskie, Cerro Tololo i Las Campanas, a obecnie OCA. Umowa z udziałem Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika i niemieckiego Ruhr University Bochum (RUB) została podpisana 17 stycznia 2020 roku.
Kolejne trzy lata poświęcono na przebudowę obserwatorium i dostosowanie go do różnych znaczących projektów astronomicznych. W tym okresie zbudowano trzy nowe teleskopy i zlikwidowano starsze. Ze względu na swoją odległą lokalizację, z dala od osad ludzkich, obserwatorium opiera się na własnej infrastrukturze, w tym 65 panelach słonecznych o powierzchni około 106 metrów kwadratowych. OCA jest obecnie jedynym obserwatorium na świecie w całości zasilanym zieloną energią.
Obecnie działa pięć z planowanych sześciu teleskopów. Ostatni z nich, wyposażony w 2,5-metrowe zwierciadło, ma zacząć działać do 2025 r., stając się największym teleskopem w historii polskich obserwacji kosmosu.
Filar teleskopu jest już na miejscu, a dalsze prace zaplanowano na lata 2024-2025. Projekt jest finansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz europejski grant naukowy ERC Synergy.
Źródło: Remix