Nie tylko są najmniejsi wśród nas, ale dzieci urodzone przedwcześnie stają również przed wyzwaniami zdrowotnymi i życiowymi, które czynią je najbardziej wrażliwymi. Ogólnie rzecz biorąc,mają one nieco wyższe ryzyko śmierci z powodu chorób. Obecnie wiadomo, że narażone są także na większe ryzyko niespodziewanej śmierci z tzw. przyczyn zewnętrznych: wypadków drogowych,nadużywania substancji oraz samobójstw.
Te ustalenia ujawniono w dużym badaniu nordyckim kierowanym przez profesora Kari Risnesa z Wydziału Medycyny i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Technologicznego w Norwegii (NTNU). badacze przeanalizowali dane dotyczące narodzin oraz przyczyny śmierci prawie 37 000 osób w wieku od 15 do 50 lat, które urodziły się przedwcześnie w Norwegii, Szwecji, Danii i Finlandii.
Jednym ze szczególnych odkryć było to, że kobiety urodzone przedwcześnie mają o niemal 80% wyższe ryzyko popełnienia samobójstwa niż osoby urodzone o czasie. Nie zaobserwowano podobnego wzrostu ryzyka samobójstw u mężczyzn urodzonych przedwcześnie. Kobiety urodzone od 7 do 17 tygodni wcześniej są niemal tak samo narażone na samobójstwo jak mężczyźni ogółem.
Samobójstwo stanowi poważny problem społeczny. Większość przypadków dotyczy mężczyzn i jest to główna przyczyna śmierci młodych mężczyzn zarówno w Norwegii, Europie jak i na całym świecie.
„Nie wiemy dlaczego kobiety urodzone przedwcześnie okazują się być teraz na niemal tym samym poziomie,” powiedziała Risnes, ekspertka ds. epidemiologii pediatrycznej.„Wiadomo jednak, że zarówno mężczyźni jak i kobiety urodzeni przedwcześnie są bardziej podatni na pewne choroby. Niektórzy borykają się z problemami psychicznymi oraz społecznymi,” dodała Risnes.
Kieruje ona również grupą badawczą NTNU zajmującą się badaniami nad cyklem życia dzieci i młodzieży znajdujących się w trudnej sytuacji.
Chociaż wiele osób narodzonych przedwcześnie radzi sobie bardzo dobrze, pediatra opisuje te podatności jako dodatkowy ciężar towarzyszący im przez całe życie.
Doktor Signe Oppdal z Wydziału Zdrowia Publicznego prowadziła prace analityczne związane z artykułem opublikowanym niedawno w czasopiśmie BMC Medicine dotyczącym wcześniactwa oraz umieralności.
Potwierdzenie większej podatności noworodków U pełnoetatowej ciąży trwa około 40 tygodni; dzieci narodzone przed ukończeniem 37 tygodnia uznawane są za wcześniaki. Dzisiaj zdecydowana większość wcześniaków przeżywa; nawet spośród tych narodzonych wcześniej niż po upływie 28 tygodni ciąży – ponad trzy miesiące wcześniej – wskaźniki przeżyć przekraczają 80%. To znacznie więcej niż jeszcze kilka dekad temu.
„Wskaźniki przeżyć naprawdę wzrosły; jednak niektórzy wcześniacy wymagają dalszej opieki medycznej a ich otoczenie powinno rozumieć ich potencjalne trudności,” zauważa Risnes.
Risnes prowadziła także poprzednie badania dotyczące czterech krajów nordyckich wykazujące wyższą umieralność wcześniaków jako młodych dorosłych porównując do osób narodzonych o czasie. Są oni bardziej narażeni na choroby serca oraz przewlekłe schorzenia płuc czy cukrzycę niż ogół populacji. Inne badania wskazały również podwyższone ryzyko zaburzeń psychicznych związanych z obniżonymi funkcjami poznawczymi.
Badanie korelacji Młodzież generalnie ma niski wskaźnik umieralności; to nagłe zgony spowodowane np.: wypadkami drogowymi czy samobójstwami stanowią największe zagrożenie dla życia młodych ludzi – mimo iż wszystkie te przypadki można teoretycznie zapobiec. Przyczyny te występują trzykrotnie częściej u mężczyzn niż kobiet co tłumaczy znaczną część nadmiarowej umieralności obserwowanej między młodymi mężczyznami.
Badacze postanowili zbadać czy oraz jak podatność osób narodzonych wcześniej manifestuje się poprzez te przyczyny śmierci.
Już od roku 2017 posiadali dane wskazujące na podwyższone ryzyko samobójstwa dla Norwegów; oprócz tego chcieli sprawdzić czy osoby takie były szczególnie narażone na inne rodzaje niespodziewanych zgód takich jak: tragiczne zdarzenia drogowe lub związane z używaniem substancji psychoaktywnych.
Dodatkowo chcieli zbadać różnice między płciami.
Jak dotąd niewiele badań zostało wykonanych wokół tego tematu; jednakże nordycka grupa badawcza wykazała korelację pomiędzy wcześniactwem a ryzykiem niespodziewanej śmierci a także potwierdziła równą podatność kobiet co do kwestii suicydów.
„Gdy zobaczyliśmy dziewczęta wysoko na wykresach obok chłopców byliśmy bardzo zdziwieni,” mówi Risnes dodając „Naszą pierwszą myślą było sprawdzenie błędów lub niedopatrzeń.”
Obecnie kluczowym pytaniem jest to czy istnieje coś specyficznego dla dziewczynek born prematurely co czyni je szczególnie narażonymi?
„Naprawdę niewiele wiemy o tym.” Zauważa profesor NTNU „To mała grupa wyjątkowa.”
Podkreśla też istnienie znacznej liczby wcześników borykających się ze swoimi problemami podczas dorastania – często pozostających poza radarom systemu ochrony zdrowia czy edukacji przedszkola/szkoły podstawowej.
Różnice między krajami nordyckimi W przypadku nieprzewidzianych zgód istnieją różnice pomiędzy krajami skandynawskimi – coś co już zostało zauważone we wcześniejszych analizach . Nowe badanie pokazuje , że zwłaszcza młode Szwedki , które przyszły na świat wcześnie , mają wysokie prawdopodobieństwo popełnienia suicydum , porównywanym do statystyk dla chłopców .
Natomiast Dania charakteryzuje znacznie niższa stopa umieralności spowodowana suicydium wobec innych krajach skandynawskich – duńscy mężczyźni osiągają poziom porównywany ze szwedzkimi ,fińskimi a norweskimi kobietam . Duńczycy notują też dużo mniej przypadków związanych ze stosowaniem substancji psychoaktywnych aniżeli ich północnoeuropejscy sąsiedzi . Badanie pokazuje , że duńscy panowie rodzeni wcześnie mogą być szczególnie zagrożeń fatalnymi skutkami zdarzeń drogowych .
Siłą niniejszego projektu jest dostępność danych porównawczych czterech państw . Podkreśla ona fakt iż współcześna opieka neonatologiczna znacząco różniąca się od tej sprzed kilku dziesięcioleci kiedy rodzeni byli najstarsi uczestnicy badań .
System ochrony zdrowia staje coraz bardziej skuteczny ratując coraz więcej noworodków .
Jednakże równocześnie rośnie świadomość dotycząca narastających trudności tej grupy pacjentów .
Risnes będąc pediatrą specjalizującym sie we wczeniaczkach jednocześnie bada problemy zwiazane byciem dzieckiem prematurem- może być delikatną równowagą .
„Niektórzy mogą postrzegać nasze wyniki jako etykietowanie całej grupy co może budzić obawy.” Jednakże zauważamy również chęć pacjentów oraz ich bliskich aby zdobywać wiedzę ; pragnienie aby otoczenie takie jak przedszkola szkoły system ochronny rozumiało potrzeby wsparcia jakie potrzebują.”
„Może my jako naukowcy możemy pomóc uwypuklić fakt iż wszyscy mamy swoje mocne strony ale także słabości.”
Identyfikacja korelacji I łagodzenie trudnych sytuacji Przedwczesne porodowe stanowi czynnik ryzyka który dotyczyć będzie około sześciu procent populacji przez całe życie . Aby złagodzić napotykane problemy naukowcy planują dokładniej zbadać najnowsze ustalenia .
Na pytanie jakie zmiany chciałaby widzieć dzięki swoim pracom risens odpowiada : „Mogłoby to posłużyć aktualizacji zaleceń dotyczących monitorowania noworodków (raport norweski). Obecne zalecenia pochodzą sprzed roku dwa tysiące siódmego roku odnosząc sie tylko do dzieci poniżej piątku lat ; dla wielu dopiero wtedy zaczynają pojawiać sie problemy.”
„Wtedy właśnie dzieci zaczynają szkołę a rodzice czują potrzebę wsparcia najbardziej,” mówi Risnes
