Film „Rust”, którego produkcja stała się głośna po tragicznej śmierci operatora Halyny Hutchins, został po raz pierwszy zaprezentowany na festiwalu Camerimage w toruniu.
Hutchins zginęła od strzału z broni używanej jako rekwizyt przez gwiazdora i producenta filmu, Aleca Baldwina, na planie w Nowym Meksyku. Baldwin został oskarżony o nieumyślne spowodowanie śmierci, jednak sprawa została umorzona z powodu zatajenia dowodów. Z kolei hannah Gutierrez-Reed, odpowiedzialna za broń na planie, otrzymała 18 miesięcy więzienia za ten sam zarzut, a asystent reżysera David Halls dostał sześć miesięcy probationu za niedbałe posługiwanie się bronią. W napisach końcowych filmu znalazł się hołd dla hutchins z napisem „Dla Halyny” oraz cytatem: „Co możemy zrobić, aby to poprawić?”. Marek Żydowicz, dyrektor festiwalu, poinformował, że Baldwin nie został zaproszony.
Reakcje na film były różne – od „stłumionych” według Deadline do „grzecznych” w relacji Variety. Projekcję otworzyli reżyser Joel Souza oraz zastępcza operatorka Bianca Cline.
Camerimage ogłosiło w październiku organizację światowej premiery „Rust” jako sposób uhonorowania Hutchins, która regularnie uczestniczyła w poprzednich edycjach festiwalu. Jednak wielu znanych operatorów wyraziło swoje obiekcje; Rachel Morrison z „Czarnej Pantery” skrytykowała pomysł projekcji filmu mówiąc: „Jestem za upamiętnieniem Halyny i jej pięknej pracy, ale nie poprzez projekcję i promowanie filmu, który ją zabił”. Matka Hutchins Olga Solovey również ogłosiła swoją nieobecność na wydarzeniu ze względu na brak odpowiedzialności Baldwina za śmierć córki.
Souza bronił projekcji mówiąc: „Jesteśmy tutaj ponieważ chcemy ją uhonorować. Chcemy pokazać jej pracę”.
Zakończenie produkcji filmu było kontrowersyjne; obsada i ekipa wznowiły prace w 2023 roku po osiągnięciu porozumienia między producentami a rodziną Hutchins. Jej syn ma czerpać korzyści finansowe z dochodów ze sprzedaży filmu.Souza przyznał: „Początkowo mówiłem 'nie’, wiele razy. Ale zaczęło mi być jasne że to jest to czego rodzina chciała”.
Festiwal Camerimage jest znany jako Międzynarodowy Festiwal Sztuki Operatorskiej i dotychczas unikał kontrowersji związanych ze swoimi wydarzeniami odbywającymi się od lat 90-tych w różnych polskich miastach.
Wokół „Rust” narosły także kontrowersje związane z seksizmem w przemyśle filmowym po tym jak Żydowicz opublikował artykuł chwalący rosnącą obecność kobiet operatorów i reżyserek jednocześnie ostrzegając przed fanatyczną rewolucją niszczącą sztukę filmową. Jego komentarze spotkały się z potępieniem organizacji takich jak Brytyjskie Stowarzyszenie Operatorów Filmowych.
Po tych wydarzeniach kilku renomowanych twórców postanowiło wycofać swoje filmy z festiwalu; Steve McQueen ogłaszając swoją decyzję stwierdził: “Nie mogę przejść obojętnie obok tego co uważam za głęboko obraźliwe słowa”. Francuska reżyserka Coralie Fargeat również wycofała swój film „The substance”, mając nadzieję na potrzebną zmianę.
Cate Blanchett przewodnicząca jury festiwalu zdecydowała pozostać na swoim stanowisku podkreślając poparcie dla autentycznej inkluzyjności branży filmowej oraz organizując spotkanie około 60 organizacji mające określić potrzeby przyszłości przemysłu filmowego.
