Rosyjska gospodarka nadal osiąga zaskakująco dobre wyniki, ale analitycy twierdzą, że nie jest już w formie i wzrost może zacząć spowalniać, gdy skutki wojny zaczną dawać się we znaki.
Rosyjska gospodarka prawdopodobnie odnotuje stosunkowo silny wzrost o około 2,3% w bieżącym roku
Stopa bezrobocia w Rosji właśnie spadła do nowego rekordowo niskiego poziomu 3%, a najnowsze dane dotyczące aktywności gospodarczej w Rosji w lipcu przedstawiają obraz solidnych wyników sprzedaży detalicznej dzięki rosnącym płacom realnym i nominalnym, które napędzają konsumpcję.
Są to jednak częściowo skutki wojny. Setki tysięcy młodych mężczyzn zostało wysłanych na linię frontu, uszczuplając zasoby siły roboczej, co z kolei przyczyniło się do wzrostu wynagrodzeń, ponieważ firmy oferują wyższe pensje, ponieważ są coraz bardziej zdesperowane, aby zatrudnić wykwalifikowanych lub wykwalifikowanych pracowników. Jednocześnie sukces Centralnego Banku Rosji (CBR) w kontrolowaniu inflacji również spowodował wzrost płac realnych, co dodatkowo zwiększa dynamikę konsumpcji.
Jednak dane RosStat pokazują również, że produktywna część gospodarki przestaje się rozwijać. Rosja nadal osiągnie dobre wyniki w tym roku, wyprzedzając oczekiwania, ale długoterminowe problemy spowodowane sankcjami zaczynają być widoczne.
„Najnowsze dane dotyczące aktywności w Rosji za lipiec sugerują, że sprzedaż detaliczna utrzymała solidną dynamikę, podczas gdy przemysł w ostatnich miesiącach przestał się rozwijać. Uważamy, że gospodarka jako całość odnotuje w tym roku stosunkowo silny wzrost na poziomie około 2,3%, ale spodziewamy się gwałtownego spowolnienia wzrostu w 2024 r.” – powiedział Liam Peach, ekonomista ds. rynków wschodzących w Capital Economics, w nocie z 30 sierpnia.
Analiza Capital Economics sugeruje, że rosyjska gospodarka prawdopodobnie odnotuje stosunkowo silny wzrost o około 2,3% w bieżącym roku, wyprzedzając własną prognozę CBR na poziomie 2%, jednak Peach przewiduje znaczne spowolnienie wzrostu w miarę zbliżania się do 2024 roku.
„Dane o sprzedaży detalicznej za lipiec pokazały, że wzrost przyspieszył z 10,0% rok do roku w czerwcu do 10,5% r/r. Było to powyżej konsensusu oczekiwań spowolnienia do 9,3% r/r. Szacujemy, że jest to zgodne ze wzrostem o około 0,5% w ujęciu miesiąc do miesiąca. Jest to tylko odrobinę wolniej niż tempo wzrostu na początku roku i sugeruje, że dodatni wzrost realnych dochodów nadal zapewnia wsparcie dla wydatków konsumpcyjnych” – mówi Peach.
Problemem są zniekształcenia wprowadzone do gospodarki przez duże wydatki wojskowe, których wyższa konsumpcja konsumencka nie jest w stanie w pełni zrównoważyć.
Wzrost produkcji był napędzany przez te gałęzie przemysłu, które korzystają z wyższych wydatków wojskowych, takie jak wyroby metalowe, elektronika, maszyny i urządzenia elektryczne oraz produkcja pojazdów innych niż samochody. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku prawie trzy czwarte z ponad 6% r/r wzrostu w przemyśle pochodziło z tych czterech gałęzi, podał niedawno Bank of Finland Institute for Emerging Economies (BOFIT).
Ożywienie konsumpcji prywatnej po załamaniu z wiosny 2022 r. jest kontynuowane. W drugim kwartale tego roku wydatki gospodarstw domowych na zakup towarów i usług, a także sprzedaż detaliczna, wzrosły realnie o 9-10% r/r w porównaniu z zeszłorocznym spadkiem i mniej więcej na tym samym poziomie, co wiosną 2021 roku. Realne dochody gospodarstw domowych nadal rosły i były o kilka procent wyższe niż dwa lata wcześniej. Wzrost płac realnych przyspieszył, donosi BOFIT.
Pomimo dobrych wiadomości, zagrożenie rosyjską recesją rośnie. Ten szybki wzrost wynika z dwóch rzeczy – wydatków publicznych (głównie na wojsko) i ostatniego nieortodoksyjnego eksperymentu gubernator CBR Elvii Nabiulliny, jej gołębiej polityki pieniężnej, która utrzymywała stopy procentowe na zbyt niskim poziomie przez zbyt długi czas, aby osłabić rubla i wygenerować więcej rubli dla budżetu. To ostatecznie poszło źle, gdy rubel osłabił się zbyt mocno i osiągnął poziom 100 RUB do dolara, powodując mini kryzys walutowy w sierpniu.
Załamanie rosyjskiego rubla zmusiło CBR do zmiany decyzji i wprowadzenia podwyżki stóp procentowych o 350 pb w dniu 15 sierpnia, podnosząc główną stopę procentową do 12%, ale skutecznie powstrzymując krach rubla. Wyższe stopy będą miały wpływ na wzrost gospodarczy w przyszłości.
Eksperyment Nabiulliny polegał na próbie jednoczesnego ograniczenia inflacji, utrzymania niskich stóp procentowych w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego i sztucznego osłabienia rubla w celu wygenerowania większej ilości gotówki w rublach na wydatki budżetowe. Straciła kontrolę nad sytuacją i ostatecznie musiała zaciągnąć fiskalny hamulec ręczny, który wyrządził gospodarce wiele niepotrzebnych szkód.
Bloomberg niedawno ocenił prawdopodobieństwo recesji na podstawie różnicy między rentownością pięcioletnich i trzymiesięcznych obligacji skarbowych. Nagła podwyżka stóp procentowych spłaszczyła krzywą rentowności, ale także zmniejszyła spread między rentownościami tych papierów wartościowych. A to, według Bloomberga, wskazuje na większe ryzyko recesji.
Niektóre z tych problemów wydają się być już widoczne w statystykach gospodarczych. Dane dotyczące produkcji przemysłowej za lipiec wskazują na spowolnienie wzrostu, z 5,8% r/r w czerwcu do 4,9% w lipcu, donosi Capital Economics.
Na przykład spadek w sektorze wydobywczym zmniejszył się do -1,5% r/r, podczas gdy produkcja przemysłowa spowolniła do 9,5% r/r. RosStat poinformował o spadku produkcji przemysłowej o 0,1% w ujęciu miesięcznym skorygowanym sezonowo, co oznacza drugi z rzędu miesięczny spadek. Na szczególną uwagę zasługuje znaczne spowolnienie w produkcji metali podstawowych, istotnym segmencie rosyjskiego przemysłu.
„Podsumowując, wskaźniki aktywności za lipiec sygnalizują stopniowe spowolnienie dynamiki gospodarczej Rosji, szczególnie w sektorze przemysłowym, po solidnej pierwszej połowie roku” – mówi Peach. „Ta narracja jest zgodna z najnowszym indeksem menedżerów ds. zakupów w przemyśle (PMI), który pokazuje spadek dynamiki. Tendencje te sugerują, że impet wynikający z wcześniejszego wzrostu wydatków rządowych stopniowo maleje. Ponieważ deficyt budżetowy ulega kontrolowanej redukcji, spodziewamy się dalszego zacieśnienia fiskalnego w nadchodzących miesiącach, co może wycofać kluczowy filar wsparcia z perspektyw gospodarczych Rosji w 2024 r.”.
Wszyscy mają znacznie bardziej optymistyczne oczekiwania co do wzrostu gospodarczego w tym roku niż na początku roku. Rzeczywiście, w dniach poprzedzających podwyżkę o 350 pb Nabiullina opublikowała entuzjastyczny raport, w którym stwierdziła, że Rosja znajduje się na „stabilnej trajektorii wzrostu”, co sugeruje, że najgorsze już minęło, a wicegubernator po raz pierwszy przedstawiła również pomysł, że możliwe jest obniżenie długoterminowego celu inflacyjnego z 4%, gdzie znajdował się przez lata, do 3%.
Oba te pomysły zostały zniweczone zaledwie dwa dni później. Zaciągnięcie hamulca ręcznego przez Nabiullinę cofnęło rosyjską gospodarkę o kilka lat.
Obecnie do optymistycznych prognoz na koniec bieżącego roku dołączają bardziej pesymistyczne prognozy na rok przyszły. Na początku tygodnia podwyżek stóp Nabiullina prognozowała 2% wzrost w tym roku w górnej części zakresu prognoz CBR i 2,5% w przyszłym roku.
Jednak Peach z Capital Economics mógł podnieść swoją prognozę na 2023 r. do 2,3%, ale obniżył swoją prognozę na 2024 r. do 1,3%, co teraz wygląda bardziej realistycznie. Nabiullina nie skomentowała, czy zrewiduje swoje prognozy na 2024 r., odkąd podniosła stopy procentowe, ale wkrótce ukaże się sierpniowe badanie makroekonomiczne CBR, a we wrześniu odbędzie się kolejne posiedzenie dotyczące polityki pieniężnej, na którym będzie musiała skomentować i jest bardzo prawdopodobne, że będzie musiała zrewidować swój plan gry.
„Chociaż niedawno zrewidowaliśmy naszą prognozę wzrostu PKB na bieżący rok z 1,5% do 2,3%, pozostajemy sceptyczni, że gospodarka Rosji może utrzymać to tempo przez dłuższy czas bez dodatkowych bodźców fiskalnych lub utrzymującej się presji inflacyjnej. Nasza prognoza wskazuje na spowolnienie do 1,3% wzrostu w kolejnym roku” – mówi Peach.
Źródło: bne